Ο μαγικός κόσμος του κ. Τσαβούσογλου

   Μένεα φαίνεται να πνέει ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, όσον αφορά το ζήτημα της βίζας Τούρκων πολιτών στην Ε.Ε. Σύμφωνα με δηλώσεις του στην γερμανική Bild, η Τουρκία είναι έτοιμη μέχρι και να αναστείλει την ισχύ της συμφωνίας με την Ε.Ε. σχετικά με το προσφυγικό ζήτημα, εάν δεν απελευθερωθεί άμεσα η διαδικασία της θεώρησης τουρκικών διαβατηρίων. Χαρακτηριστικά δηλώνει πως "είτε εφαρμόζουμε όλες τις συνθήκες ταυτόχρονα, είτε τις παραμερίζουμε όλες". Εάν κάτι τέτοιο όντως συμβεί, αναμένεται κύμα προσφύγων να διασχίσει το Αιγαίο- ορισμένοι από αυτούς, με στατιστική πλέον ακρίβεια, δεν πρόκειται να φτάσουν ποτέ στις ελληνικές ακτές.

   Κόντρα στο γεγονός αυτό, πάντως, η δήλωση του κ. Τσαβούσογλου ακούστηκε σε πολλούς από την απέναντι πλευρά του Αιγαίου εύλογη. Και, πράγματι, δεν προτείνεται σπάνια, από πολιτικούς και μη, η μη τήρηση υποχρεώσεων στη βάση της ασυνέπειας του άλλου.
   Στην πραγματικότητα, όμως, τέτοια επιχειρήματα ανήκουν στον χώρο της φαντασίας. "Pacta sunt servanda" διδάσκει το διεθνές δίκαιο, που σημαίνει πως "οι συνθήκες πρέπει να τηρούνται". Βασίζεται στο γεγονός πως, όταν κάποιος συμφωνεί να αναλάβει μια υποχρέωση, δεν το κάνει a la carte, μα με την πρόθεση να τηρήσει το λόγο του. Σε διαφορετική περίπτωση, η διεθνής συνθήκη δεν θα είχε καμιά απολύτως αξία: θα ήταν ένα έγγραφο ευχολόγιο, που ο καθένας θα αγνοούσε στην πρώτη ευκαιρία. Ένας κόσμος χωρίς ισχυρές συνθήκες θα ήταν εν πολλοίς ένας κόσμος χωρίς δικαιώματα για τις γυναίκες, τους αμάχους στον πόλεμο, ή, στην περίπτωσή μας, τους πρόσφυγες.

   Υπάρχει, φυσικά, ο αντίλογος: πως, από τη στιγμή που ένα κράτος είναι ασυνεπές, δεν μπορούν τα άλλα απέναντί του να δέχονται την ασυνέπειά του χωρίς διαμαρτυρία. 

   Ακόμη, όμως, κι ενστάσεις αυτού του περιεχομένου δεν έχουν βάση στην πραγματικότητα. Το άδικο αποκαθίσταται με την αποκατάστασή του, όχι με παραπάνω άδικο. Σκοπός της δικαιοσύνης δεν είναι να "αισθανθεί καλύτερα" (;) ένα κράτος για την αδικία που διατείνεται πως υπέστη, μα να επανορθώσει την τάξη που διαταράχθηκε. Το αντίθετο θυμίζει περισσότερο δικαιολογία μαθητών Δημοτικού παρά σοβαρή διαπραγματευτική προσέγγιση.

   Στο προκείμενο, ανώτατος λειτουργός της τουρκικής κυβέρνησης δηλώνει πως, αν δεν διευθετηθεί ένα ζήτημα γραφειοκρατικής φύσεως, η χώρα του είναι έτοιμη κυριολεκτικά να τινάξει στον αέρα μια συνθήκη με άσχετο περιεχόμενο κι όρους, από την οποία εξαρτώνται οι ζωές χιλιάδων απελπισμένων. Χωρίς να υπεισέλθει κανείς στο ότι η απόφαση αυτή είναι βαθιά προβληματική από ανθρωπιστικής απόψεως, ξεκάθαρα ασεβής προς τις κυβερνήσεις 27 ανεξαρτήτων κρατών κι ένας σαφής εκβιασμός, ακόμα κι έτσι συνεχίζει να αποτελεί, αν ληφθεί τελικά, βαριά παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Με όλες τις δικλείδες που παρέχονται σχετικά με την επιβολή αντιμέτρων και την αναστολή συνθηκών, σε καμιά περίπτωση δεν καλύπτεται, ούτε στο ελάχιστο, η μη εφαρμογή μιας τελείως διαφορετικής συμφωνίας, εν είδει αντεκδίκησης προς την Ε.Ε.

   Όσο κι αν ο κ. Τσαβούσογλου θέλει να παρουσιάσει τη χώρα του σαν το αδικημένο παιδί ενός κακού κόσμου, η πραγματικότητα δείχνει μια Τουρκία η οποία, προκειμένου να ικανοποιήσει ένα απλό της αίτημα, δίκαιο ή άδικο, προτίθεται να θέσει σε κίνδυνο τις ζωές χιλιάδων προσφύγων. Το χειρότερο, όμως, είναι πως κάτι τόσο απλό, δεν μπορεί να είναι παντελώς άγνωστο σε έναν Υπουργό Εξωτερικών. Όσο, λοιπόν, μια κυβέρνηση όλο και λιγότερο δημοκρατική εκτρέφει τέτοιες ψευδαισθήσεις για εσωτερική κατανάλωση, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς: τι προτίθεται να διακινδυνεύσει περαιτέρω η "νέα Τουρκία", προκειμένου να διεκδικήσει όσα θεωρεί πως αξίζει;

Επιμέλεια: Γιώργος Γραμματόπουλος