Είναι ο Καπιταλισμός, ηλίθιε

Το παραμύθι ξεκινά από την όλη ρητορική περί ανάπτυξης την οποία ευαγγελίζονται οι κρατούντες εν Ελλάδι τα τελευταία –τουλάχιστον- χρόνια. Μπορεί να ζεις κάτω απ’ το όριο της φτώχιας. Μπορεί να ανήκεις στο 1,5 εκατομμύριο ανέργους. Μπορεί, να είσαι πιο προνομιούχος, ήτοι στο 1 εκατομμύριο εργαζομένους που είναι απλήρωτοι για πάνω απο 6 μήνες. Ξέρεις όμως, γιατί έτσι σε έχουν πείσει, πως η ανάπτυξη είναι κοντά. Kι αυτό γιατί πιστεύεις ότι κάποτε ανάπτυξη υπήρξε. Μήπως όχι;

Απ’ τον Παπανδρέου στον Σαμαρά και εντεύθεν στον Τσίπρα, αυτό που αναπαράγεται σε σημείο να υποβαθμίζει το νοητικό σου επίπεδο, είναι πως εφόσον ξεπεράσουμε την κρίση, οι θυσίες του Έλληνα στο βωμό αυτής θα αποζημιωθούν από την «ανάπτυξη», αφού η αύξηση του εθνικού πλούτου θα οδηγήσει σε δίκαιη κατανομή αυτού. Από ποιον; Mα φυσικά απ’ την κυβέρνηση «εθνικής σωτηρίας»!

Είναι όμως αυτή η θέση τελικά ορθή; Η πολιτική ορθότητά της ελέγχεται έντονα, ωστόσο θα παρακαμφθεί καθώς ο προσανατολισμός αυτού του άρθρου περισσότερο οικονομικός παρά πολιτικός είναι. Ας εξετάσουμε λοιπόν την οικονομική της ορθότητα. Μας λένε πως θα έχουμε ανάπτυξη όπως είχαμε την δεκαετία του 1990 ως και το 2007. Είχαμε όμως ποτέ ανάπτυξη, για να έχουμε και τώρα;

Κατά τον Μαρξ, «ο εθνικός πλούτος είναι ταυτόσημος με τη λαϊκή φτώχια». Και είναι γεγονός, πως ο Έλληνας εργαζόμενος δεν πληρώνει μόνο την ύφεση. Πληρώνει –ή μάλλον χρεώνεται- και την ανάπτυξη. Μια αναδρομή στην οικονομική ιστορία της Ελλάδας την τελευταία 20ετία θα σας πείσει. Στο διάστημα 1990-2007 οι αναπτυξιακοί δείκτες στη χώρα μας γνώρισαν μεγάλη άνοδο. Και μάλιστα τόσο υπό νεοφιλελεύθερη (ΝΔ) όσο και υπό σοσιαλιστική (ΠΑΣΟΚ) διαχείριση. Κάνοντας όμως μια συγκριτική ανάγνωση, τα νούμερα, όπως προκύπτουν από τα στατιστικά του Υπ.Οικ. και της ICAP, λένε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ιστορία:

·       Το ΑΕΠ της Ελλάδας το 1990 υπολογίζεται σε 38 δισεκατομμύρια ευρώ. Το 2007 ανήλθε σε 208 δισεκατομμύρια. Για να το απεικονίσουμε ευχερέστερα, ας πούμε ότι αυξήθηκε κατά 5 φορές.

·       Σύμφωνα με τα στοιχεία της ICAP, τα κέρδη των επιχειρήσεων (Ανωνύμων Εταιριών και Εταιριών Περιορισμένης Ευθύνης) το 1990 ήταν 570 εκατομμύρια ευρώ. Το 2007 το ποσό ανυψώνεται στα 16 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια, 30 φορές περίπου μεγαλύτερο.

·       Το ποσοστό των κερδών των επιχειρήσεων σε σχέση με το ΑΕΠ, κατά το 1990, ανερχόταν στο 1,5%. Το 2007 το ποσοστό αυτό των κερδών έφτασε το 8% του ΑΕΠ. Υπερπενταπλασιάστηκε δηλαδή, όπως ακριβώς και το ίδιο το ΑΕΠ κατά τα προαναφερθέντα στο 1^ο bullet.

·       Το 1990 το βασικό ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη ήταν 15 ευρώ. Το 2007 το µεροκάµατο δεν ξεπερνούσε τα 30 ευρώ.

Συνεπώς θα λέγαμε ότι όλα αυτά τα χρόνια είχαμε
«ανάπτυξη». Όμως αυτό απέχει αρκετά από την πραγματικότητα. Το διάστημα 1997-2007 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 45%. Την ίδια περίοδο, ωστόσο, το δηµόσιο χρέος όχι µόνο δε µειώθηκε αλλά πολλαπλασιάστηκε, αφού η αύξηση της «αναπτυξιακής πίτας» κόπηκε σε µεγάλα κοµµάτια και µοιράστηκε µε τη µορφή όχι μισθών, ούτε συντάξεων, αλλά φοροαπαλλαγών, υπερκερδών και προνοµίων στο µεγάλο κεφάλαιο.

Από αυτή την ανάλυση, όσο τεχνική, προκύπτουν λογικά 2 συμπράσματα:

1.      Παρότι μας έπεισαν ότι την προαναφερθείσα δεκαπενταετία είχαμε ανάπτυξη, αυτό δεν ανταποκρίνεται σε απτά γεγονότα δεδομένου ότι η κρίση δεν απετράπη.

2.      Με άξονα την αύξηση του ΑΕΠ της χώρας κατά 5 φορές, οι «έχοντες» αύξησαν τα κέρδη τους 30 φορές, ενώ οι εργαζόμενοι αύξησαν το κατώτατο ημερομίσθιο μόλις 1 φορά! Με τον τρόπο αυτό ο εργαζόμενος έφτασε να ζει σε συνθήκες εξαθλίωσης και το κεφάλαιο να κερδοσκοπεί στις πλάτες του. Μα αφού έχουμε ανάπτυξη! Τι, όχι;

Δυστυχώς τα πράγματα στον καπιταλισμό έτσι λειτουργούσαν, λειτουργούν και θα λειτουργούν. Το μοίρασμα της πίτας είναι προδιαγεγραμμένο, ανισομερές και πάντα προς όφελος των λίγων. Γι’ αυτό και τόσα λεφτά ξοδεύονται σε επαγγελματίες του χώρου, που προσπαθούν να χειραγωγήσουν το λαό με επιχείρημα ότι το δημόσιο έλλειμμα προκλήθηκε από τους μισθούς και τις συντάξεις του λαού, και όχι από τα κέρδη της πλουτοκρατίας. Πιο επίκαιρη από ποτέ η ρήση ενός Αμερικανού ποιητή σχεδόν 2 αιώνες πριν: «Όταν κάποιος σου λέει πως έγινε πλούσιος λόγω της σκληρής δουλειάς, ρώτησέ τον: “Τη σκληρή δουλεία ποιανού;”». Ο προβληματισμός αυτός του Marquis διατηρεί εντυπωσιακά ακέραιη τη σημασία του σήμερα.

Επιμέλεια: Νίκος Βουτυράκος