Κίνα: στο μεταίχμιο του διεθνούς αποκλεισμού (ξανά)

     Έξι χώρες - Κίνα, Ταϊβάν, Φιλιππίνες, Βιετνάμ, Μαλαισία και Μπρουνέι - εμπλέκονται σε εδαφικές διεκδικήσεις στη Νότια Σινική Θάλασσα. Μια περιοχή καίριας σημασίας για την παγκόσμια ναυτιλία, με τον όγκο των εμπορευμάτων που μεταφέρονται σε ετήσια βάση να κυμαίνεται γύρω από τα πέντε τρις ευρώ σύμφωνα με το Reuters αλλά και με τεράστια αποθέματα αλιευμάτων και υδρογονανθράκων. Χωρίς καμία υπερβολή, η περιοχή αυτή αποτελεί το πέρασμα των μισών σχεδόν εμπορικών πλοίων του κόσμου που διέρχονται από την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή για την Άπω Ανατολή. Ωστόσο, αυτό που κάνει το ζήτημα της Νότιας Σινικής Θάλασσας το πιο φλέγον επίκαιρο θέμα είναι οι υποψίες για την ύπαρξη τεράστιων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Είστε έτοιμοι να μάθετε; Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά σε τουλάχιστον 7 δις βαρέλια το πετρέλαιο και 900 τρις κυβικά πόδια φυσικού αερίου. Αντιλαμβάνεστε ότι πρόκειται για ποσότητες που μπορούν αναμφίβολα να χρησιμεύουν και να αναδιαμορφώσουν την παγκόσμια σκακιέρα δυνάμεων.
     Σε αυτή τη σκακιέρα, η Κίνα ξεκίνησε να κινεί πιόνια. Θεωρώντας ότι έχει ιστορικά τεκμηριωμένη κυριαρχία στο μεγαλύτερο μέρος της Νότιας Σινικής Θάλασσας, εγκατέστησε νησάκια και υφάλους και κατασκεύασε εκεί διαδρόμους προσγείωσης αεροσκαφών, λιμάνια και άλλες εγκαταστάσεις για να στηρίξει τις διεκδικήσεις της. Οι ενέργειες αυτές πυροδότησαν σειρά αντιδράσεων με αποκορύφωμα την μονομερή προσφυγή των Φιλιππίνων στο Μόνιμο Διαιτητικό Δικαστήριο της Χάγης, όπου και ομόφωνα κρίθηκε ότι παραβιάζεται η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας και παράλληλα, υπάρχει παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων των Φιλιππίνων στην ΑΟΖ τους. 

     Όσον αφορά τον αντίκτυπο αυτής της απόφασης, ο Κινέζος Υπουργός Αμύνης Τσανγκ Γουάν Κουάν τόνισε ότι η εθνική κυριαρχία της Κίνας, αλλά και τα ναυτιλιακά της συμφέροντα στην περιοχή της Νότιας Σινικής Θαλάσσας, δεν θα επηρεαστούν σε καμία περίπτωση από την απόφαση, αγνοώντας επιδεικτικά την απόφαση του Δικαστηρίου. Από την άλλη, οι Ηνωμένες Πολιτείες ενώ απέφευγαν να πάρουν ανοιχτά θέση εναντίον της Κίνας και υπέρ των Φιλιππίνων για την ουσία της υπόθεσης, η υιοθέτηση από μέρους τους, της εγκυρότητας της απόφασης που έλαβε το Δικαστήριο της Χάγης τις τοποθετεί εξ αντικειμένου σε τροχιά σύγκρουσης με το Πεκίνο.

     Ας δούμε τώρα και λίγο γαλανόλευκα την υπόθεση της Νότιας Σινικής Θάλασσας. Είναι ξεκάθαρο ότι σε συνδυασμό με προηγούμενες αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων σε περιπτώσεις θαλάσσιων οριοθετήσεων, η έκβαση της υπόθεσης "Φιλιππίνων κατά Κίνας" θα μπορούσε να έχει κρίσιμες επιπτώσεις στις συνομιλίες της Αθήνας με γειτονικές χώρες στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Για όσους δεν το γνώριζαν, ας σημειωθεί ότι κατά την επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στο Πεκίνο, η κινεζική πλευρά ζήτησε τη στήριξη της Αθήνας στην υπόθεση. Ωστόσο, για την ελληνική κυβέρνηση είναι πολύ δύσκολο να διαφοροποιηθεί από τη γραμμή που ακολουθεί η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών της ΕΕ, ενώ παράλληλα είναι ξεκάθαρο ότι οι θέσεις της δεν φαίνεται να ταυτίζονται με της Κίνας στη συγκεκριμένη υπόθεση. Εναπόκειται, λοιπόν, στην ελληνική διπλωματία από εδώ και στο εξής, ο τρόπος που θα διαχειριστεί τα νέα δεδομένα που προέκυψαν και η έξυπνη εκμετάλλευσή τους. 

     Εν κατακλείδι, ας μην εκπλησσόμαστε από την ανάδυση ενός τέτοιου ζητήματος. Στην πραγματικότητα, απλώς μας γνωστοποιήθηκαν οι αυξανόμενες εμπορικές και γεωπολιτικές βλέψεις της Κίνας σε συνδυασμό με την αλαζονεία που της επιτρέπει να παρακάμπτει θεσμούς και διεθνείς κανόνες που η ίδια έχει υιοθετήσει (βλ. Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας). Άλλωστε, στο πλαίσιο των τεταμένων μετανεωτερικών διεκδικήσεων, μια χώρα με τόσο ρεαλιστική πολιτική, όπως η Κίνα, δεν θα θυσίαζε ποτέ το εθνικό της συμφέρον για μια απόφαση Δικαστηρίου. Όντας θεατές των εξελίξεων, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε ποιος θα βάλει φρένο στις ενέργειες του Λι Κετσιανγκ. 

ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: Γιολάντα Τσεκούρα