Μεταρρυθμίσεις ΚΑΙ στην Παιδεία

Μεταρρυθμίσεις,μεταρρυθμίσεις,μεταρρυθμίσεις...Ευτυχώς στον τόπο μας προνοούμε ώστε να εκφράζουμε την έλξη μας προς κλισέ όρους-εκφράσεις,κάθε φορά που ξεδιπλώνεται ενώπιον μας μια νέα ευκαιρία.Αποκύημα της όλης αυτής διαδικασίας,που τελεί σε σχέση αιτιώδους συνάφειας,είναι η παντελής αδιαφορία,αναφορικά με το περιεχόμενο και τον πυρήνα των όρων που μεταχειριζόμαστε και η στείρα νοητική και πνευματική προσκόλληση μας σε ένα σχετικά μικρό αριθμό γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου.Μεταρρυθμίσεις,λοιπόν,αφού αποτελεί την πλέον αναμασημένη τροφή των εκάστοτε μηρυκαστικών που συνθέτουν τα πάνελ των εκάστοτε απογευματινών δελτίων ειδήσεων.Στο νευραλγικότερο,των χώρων και κοινωνικών θεσμών,τομέα της παιδείας,ο κύριος Φίλης επιχείρησε να διαφωτίσει το κοινό του,αποσαφηνίζοντας και προσδίδοντας ένα πιο εξειδικευμένο περιεχόμενο στη λατρεμένη αυτή έκφραση των καιρών.
Το ερώτημα,συνεπώς,όλων είναι εύλογο.Πώς οραματίζεται το αυριανό πρότυπο εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα ο ίδιος ο Υπουργός Παιδείας?Ποιες μεταβολές προτίθεται να επιφέρει ο ίδιος με απώτερο σκοπό το κοινό μέλημα των περισσότερων,που αποτελεί την εξυγίανση του εν λόγω τομέα κοινωνικής προόδου?Η απάντηση είναι υπερβολικά απλή.Τόσο απλή όσο και η σημερινή χρήση του όρου μεταρρύθμιση από τους διάφορους ειδήμονες κι επαΐοντες της απογευματινής ζώνης ενημέρωσης.Μείωση των ωρών των Αρχαίων Ελληνικών,κατάργηση Θρησκευτικών και παρελάσεων και υπογραφή συμβολαίου τιμής αποτελούν μερικά από τα συνώνυμα του όρου "μεταρρυθμίσεις" στο χώρο της παιδείας.
Εκ θεμελίων απρόσφορο το όλο εγχείρημα.Οι αποδοτικές, σε βάθος χρόνου κι όχι άμεσα,μεταρρυθμίσεις εκκινούν από το υπόβαθρο και τη ρίζα του προβλήματος.Δεν ανταποκρίνεται σε καμία ελεύθερη μετάφραση της έννοιας "λογική",για όσους θεωρούν ότι υφίσταται,ούτε είναι πολεοδομικά ορθό να επιχειρούμε ανάπτυξη και βαθμιαία βελτίωση της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης,αφήνοντας ανεπηρέαστη την πρωτοβάθμια.Το οικοδόμημα θα καταρρεύσει σχεδόν από το αμέσως επόμενο λεπτό.Σε ποιες κατηγορίες,ωστόσο,έχουμε τη δυνατότητα να κατατάξουμε τις χρόνιες παθογένειες του εκπαιδευτικού μας συστήματος και σε ποιες πηγές θα ανεύρουμε τα αίτια της γέννησής τους?
Η απάντηση σαφέστατα και δεν αποτελεί,ούτε συνιστά επιστημονικό πόρισμα.Οι περισσότεροι που καλούμαστε να διαμορφώσουμε την καθημερινότητά μας με σημείο αναφοράς τη συμμετοχή μας σε πληθώρα κοινωνικών θεσμών έχουμε ήδη διακρίνει και εξατομικεύσει ορισμένα στοιχεία.Αν στη ροή του χρόνου διαθέταμε μετρητή στερεοτύπων και καταδικαστικής επιρροής των τελευταίων στη ζωή μας,η Ελλάδα θα είχε ξεπεράσει με περίσσεια άνεση κάθε ανώτατο όριο.Δεν θα μπορούσε το φαινόμενο αυτό να εκλείπει από το χώρο της παιδείας.Η χώρα μας δεν γεύτηκε τους καρπούς του καλπάζοντος,στη Δυτική Ευρώπη,ρεύματος του Διαφωτισμού.Οι Λοκ και Χιούμ δεν γεννήθηκαν ποτέ στην Καλλιθέα και πολιτισμικά η Ελλάδα παρέμεινε αρκετά έτη φωτός πίσω από την ουρά της Δύσης.Η συνέπεια ήταν λογική και φυσική.Οι υψηλοί βαθμοί σε κάθε στάδιο της σχολικής εκπαίδευσης κι η μετέπειτα είσοδος σε κάποιο Πανεπιστημιακό Ίδρυμα μετετράπησαν σε αυτοσκοπό των ίδιων των νέων,όσο και των γονιών τους,οι οποίοι επιθυμούσαν την πνευματική πρόοδο των τέκνων τους προς τη διασφάλιση αξιοπρεπέστερης μελλοντικής διαβίωσης.Οι σπουδές και οι εξειδικευμένες γνώσεις τους κατέλαβαν τη θέση του υψηλότερου κοινωνικού αγαθού,διότι είχαν ως άμεσο αποτέλεσμα την οικονομική ευμάρεια και το κύρος.Είμαστε κάτι παραπάνω από βέβαιοι,λοιπόν,πως αν ο Προμηθέας έβλεπε το φως της ημέρας εβδομήντα με ογδόντα χρόνια πριν στην ελληνική επικράτεια,θα αντάλλαζε σίγουρα το θεϊκό αγαθό της φωτιάς με κάποιο πτυχίο Ιατρικής.Η τάση αυτή,ωστόσο,σε συνδυασμό με την πρόχειρα εντατικοποιημένη αστικοποίηση σε βάθος χρόνου επέφερε περισσότερα παράσιτα.
Καλλιέργεια αισθημάτων ανταγωνισμού,μεταξύ συμμαθητών,από τις μικρότερες ηλικιακές κατηγορίες,χρήση αθέμιτων μέσων για επαγγελματική κι εκπαιδευτική ανέλιξη και θυσία του κοινωνικού κι εθνικού συμφέροντος στο βωμό της προσωπικής ευημερίας.Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός πως τα μεγαλύτερα φαινόμενα διαφθοράς και διαπλοκής έχουν ως υποκείμενα επαγγελματικά καταρτισμένα και κατά άλλους "μορφωμένα" μέλη της κοινωνίας.Στο σημείο αυτό θεωρώ πως θα ήταν ενδεδειγμένος ο διαχωρισμός των όρων 'διαπαιδαγώγηση' κι 'εκπαίδευση',με τον καθαρά εξειδικευμένο τεχνικά κι επαγγελματικά χαρακτήρα της δεύτερης να αποτελεί την ειδοποιό διαφορά.Ο τομέας των ηθικών αξιών και της διάπλασης του χαρακτήρα,με σκοπό την αρτιότερη προσαρμογή και συμπεριφορά σε ένα κοινωνικό σύνολο,παραμένει υποδεέστερος των εξειδικευμένων γνώσεων,ήδη από την τετάρτη Δημοτικού.Η βαθμοθηρία υποδεικνύει στα παιδιά από πολύ νεαρή ηλικία ότι τα λοιπά μέλη της κοινωνίας αποτελούν ανταγωνιστές τους κι οφείλουν να πράττουν ανάλογα,ώστε να βρίσκονται συνεχώς ένα βήμα μπροστά.Τα αθέμιτα μέσα ανάγονται σε προσωπική ικανότητα ή 'μαγκιά',όταν αναφερόμαστε σε μετέπειτα φαινόμενα,όπως τη φοροδιαφυγή,αφού ο νομοταγής διπλανός μας είναι ευήθης.Είναι,λοιπόν,άκρως ανησυχητικό το γεγονός πως από τα εφτά μας χρόνια διαμορφωθήκαμε και διαπλάσαμε τις προσωπικότητές μας σε ένα πλαίσιο ανελέητου ανταγωνισμού και φθόνου προς το συνάνθρωπο κι έλλειψης σεβασμού προς το κράτος και τους φορείς του.Ακόμα,ακριβώς το υψηλό ποσοστό του άρτια εκπαιδευμένου επιστημονικού προσωπικού που διαθέτουμε,ως έθνος,αποτελεί και το ποσοστό της ένδειάς μας αναφορικά με τους ενσυνείδητους πολίτες.Η ταύτιση,συνεπώς,της παιδείας αποκλειστικά με την εκπαίδευση αποτελεί το λόγο που το σύστημά μας έχει λάβει τέτοια τροπή.
Κατά συνέπεια η ριζική και θεμελιώδης μεταβολή του εκπαιδευτικού συστήματος οφείλει να εκκινήσει από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση.Η ικανοποίηση ιδεολογικών και πολιτικών σκοπιμοτήτων και ορέξεων σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν και δεν ταυτίζονται με ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στο χώρο της παιδείας.Τέλος,σκοπός μου δεν είναι και δεν θα είναι να καταδικάζω αυθαίρετα πρόσωπα και κυβερνήσεις,αλλά να εκφράζω την ταπεινή μου άποψη περί θεμάτων της επικαιρότητας κι όχι μόνο.

-Παιδί μου τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις?
-Καλός πολίτης.
-Πείνα δηλαδή
Το σημερινό κείμενο,διατυπωμένο σε τρεις γραμμές.

Επιμέλεια:Γιάννης Κεκερής