Τις τελευταίες μέρες, επ'ευκαιρία της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου, έχει ανακύψει, όπως συμβαίνει κάθε χρόνο κατά τους εορτασμούς της ημέρας αυτής καθώς και της 28ης Οκτωβρίου, το θέμα των μαθητικών παρελάσεων. Οι θερμοί υποστηρικτές του συγκεκριμένου θεσμού βάλλουν εναντίον όσων διαφωνούν αποκαλώντας τους απάτριδες και ανθέλληνες, ενώ οι πολέμιοι των παρελάσεων αποδίδουν ισοπεδωτικά το στίγμα του φασίστα συλλήβδην σε όποιον συμμετέχει ή έστω επικροτεί τις παρελάσεις. Άλλωστε, είναι γνωστό τοις πάσι ότι σε εκδηλώσεις που άπτονται εθνικών-ιστορικών ζητημάτων, οι Έλληνες δεν φημιζόμαστε για την ομοψυχία μας, αλλά μας κυριεύει ο φανατισμός και μας διχάζουν έριδες εκπορευόμενες από την μακραίωνη ιστορία μας.
Αλλά για να αντιληφθούμε τι προκαλεί τόσες εκατέρωθεν αντεγκλήσεις ως προς τις παρελάσεις, ας αναδράμουμε στις απαρχές του θεσμού αυτού. Μέχρι την επιβολή του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου 1936 από τον Ι. Μεταξά, κανόνα αποτελούσε η διεξαγωγή στρατιωτικής παρέλασης και σποραδικά σε κάποιες πόλεις της Ελλάδος ακολουθούσαν και οι μαθητές. Ο Μεταξάς, ωστόσο, για να τονώσει το εθνικοπατριωτικό φρόνημα της μαθητιώσας νεολαίας, τις καθιέρωσε ως απαραίτητο συμπλήρωμα της στρατιωτικής παρέλασης, μία πρακτική που ακολουθείται ανεξαιρέτως από άκρη σε άκρη της χώρας μέχρι τις μέρες μας. Οι ιδεολογικοί αντίπαλοι του Μεταξά, από την πολυκύμαντη δεκαετία του '30 ακόμη, συνέδεσαν τον εν λόγω θεσμό με τον απολυταρχικό και μιλιταριστικό χαρακτήρα εκείνου του σκληρού καθεστώτος και θεωρήθηκε από την αριστερά με την πάροδο των δεκαετιών ένα απεχθές υπόλειμμα του μεταξικού εθνικισμού. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι στο μυαλό των ανθρώπων αυτών, η παρέλαση απεκδύθηκε κάθε τιμητικού χαρακτήρα που αποτελεί και τον κατ'εξοχήν σκοπό της και της προσήφθησαν στοιχεία κοινωνικοπολιτικά, παντελώς ασύμβατα με την συνείδηση των συμμετεχόντων και των υπερασπιστών του θεσμού, η οποία συνείδηση επιτάσσει την παρέλαση ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού στους ηρωικούς αγωνιστές του 1821, τους επιφανείς αλλά και τους αφανείς πεσόντες στα πεδία των μαχών, εις μνήμην όλων αυτών των ανθρώπων που αντιπροσώπευαν τα ιδανικά της Επανάστασης και πλήρωσαν ψυχή τε και σώματι την σημερινή μας ελευθερία.
Συνεπώς, η παρέλαση, ως μία ολοζώντανη ανάμνηση των ανδραγαθημάτων που συντελέστηκαν από τους προγόνους μας κατά την διάρκεια της περίλαμπρης εθνεγέρσεως του 1821, συνιστά, κατά την ταπεινή μου γνώμη, εκτός των άλλων, και μία συγκλονιστική υπενθύμιση, ότι όσα μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν. Ομόθυμος ο λαός, υπό την σκέπη της συλλογικής μνήμης, θα πρέπει να πορεύεται και σε αυτές τις στιγμές, που η χώρα μας διέρχεται από ένα δυσχερές κοινωνικό και οικονομικό τέλμα. Οπωσδήποτε, κατά τους εορτασμούς της 25ης Μαρτίου και της 28ης Οκτωβρίου, είναι θεμιτό να αποτίσει φόρο τιμής μόνον όποιος πραγματικά αισθάνεται την ανάγκη, γι'αυτό καθίσταται σαφές ότι η συμμετοχή στις μαθητικές παρελάσεις θα πρέπει να παραμείνει αυστηρά προαιρετική. Ο εξαναγκασμός του έκαστοτε αντιρρησία ή αλλογενούς να συμμετάσχει στην παρέλαση θα κηλίδωνε αφενός τους εορτασμούς της επετείου και αφετέρου θα έπληττε ανεπανόρθωτα την ελευθερία του μαθητή.
Από την άλλη πλευρά, η πλήρης κατάργηση των παρελάσεων θα τροφοδοτούσε ακατάσχετα εθνικιστικά παραληρήματα και θα υπονόμευε κάθε έννοια ομόνοιας και συναίνεσης στην χώρα, ειδικά σε μια εποχή που ελλοχεύει ο κίνδυνος της βασιλείας των δύο άκρων. Μία τέτοια κόντρα, αναμφίβολα, μοιραία θα μεταφερόταν από το αμιγώς εθιμοτυπικό σε πολιτικό επίπεδο, όπως ακριβώς συμβαίνει κατά καιρούς με την συμμετοχή μη αυτοχθόνων στην παρέλαση ως σημαιοφόρων. Πρόκειται, συνήθως, για μαθητές που έχουν αποκτήσει την ελληνική υπηκόοτητα αλλά κατάγονται από ξένη χώρα, κάτι που σημαίνει ότι ανετράφησαν με τα δικά μας ήθη και έθιμα, αγάπησαν την Ελλάδα, χρησιμοποιούν την γλώσσα μας και μάλιστα την χειρίζονται με τέτοια ευχέρεια, ώστε να απολαύουν διακρίσεως μεταξύ των γηγενών συνομηλίκων τους. Αξιοθαύμαστο, αν μη τι άλλο, και παράλογο να στερήσουμε σε αυτά τα παιδιά το δικαίωμα να τιμήσουν την χώρα όπου μεγάλωσαν, αναπτύσσουν διαπροσωπικές σχέσεις, μορφώνονται και διαβιούν. Δυστυχώς, πολλοί συμπατριώτες μας, μολονότι ''γνήσιοι'' Έλληνες, αποδείχθηκαν πολύ πιο ανάξιοι να παρίστανται σε παρελάσεις, καθώς τις αμαύρωσαν για να εκφράσουν τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, όπως η περίπτωση του 15χρονου στην Λάρισα που επιδόθηκε σε άσεμνες χειρονομίες προς τους επισήμους.
Επομένως, η προαιρετική συμμετοχή στις παρελάσεις κρίνεται μη καταργητέα και αποτελεί δικαίωμα του κάθε μαθητή που συναισθάνεται την εθνική του ταυτότητα, δεν λησμονεί τους αιματηρούς αγώνες των προγόνων μας που θυσίασαν την ίδια τους την ζωή για να αναπνέουμε εμείς αδούλωτοι, απηλλαγμένοι από κάθε αλλότριο ζυγό. Και αυτοί οι ανώνυμοι ήρωες δεν κινητοποιήθηκαν από ιδεολογικά πάθη, δεν προσκύνησαν κανέναν στυγνό δικτάτορα ούτε επεδίωξαν τον εθνοκεντρισμό, αλλά έδωσαν το είναι τους με το πιο απλό κίνητρο, για το πιο απλό αίτημα : την ελευθερία.
Επιμέλεια : Κωνσταντίνος Πούλιος
Αλλά για να αντιληφθούμε τι προκαλεί τόσες εκατέρωθεν αντεγκλήσεις ως προς τις παρελάσεις, ας αναδράμουμε στις απαρχές του θεσμού αυτού. Μέχρι την επιβολή του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου 1936 από τον Ι. Μεταξά, κανόνα αποτελούσε η διεξαγωγή στρατιωτικής παρέλασης και σποραδικά σε κάποιες πόλεις της Ελλάδος ακολουθούσαν και οι μαθητές. Ο Μεταξάς, ωστόσο, για να τονώσει το εθνικοπατριωτικό φρόνημα της μαθητιώσας νεολαίας, τις καθιέρωσε ως απαραίτητο συμπλήρωμα της στρατιωτικής παρέλασης, μία πρακτική που ακολουθείται ανεξαιρέτως από άκρη σε άκρη της χώρας μέχρι τις μέρες μας. Οι ιδεολογικοί αντίπαλοι του Μεταξά, από την πολυκύμαντη δεκαετία του '30 ακόμη, συνέδεσαν τον εν λόγω θεσμό με τον απολυταρχικό και μιλιταριστικό χαρακτήρα εκείνου του σκληρού καθεστώτος και θεωρήθηκε από την αριστερά με την πάροδο των δεκαετιών ένα απεχθές υπόλειμμα του μεταξικού εθνικισμού. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι στο μυαλό των ανθρώπων αυτών, η παρέλαση απεκδύθηκε κάθε τιμητικού χαρακτήρα που αποτελεί και τον κατ'εξοχήν σκοπό της και της προσήφθησαν στοιχεία κοινωνικοπολιτικά, παντελώς ασύμβατα με την συνείδηση των συμμετεχόντων και των υπερασπιστών του θεσμού, η οποία συνείδηση επιτάσσει την παρέλαση ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού στους ηρωικούς αγωνιστές του 1821, τους επιφανείς αλλά και τους αφανείς πεσόντες στα πεδία των μαχών, εις μνήμην όλων αυτών των ανθρώπων που αντιπροσώπευαν τα ιδανικά της Επανάστασης και πλήρωσαν ψυχή τε και σώματι την σημερινή μας ελευθερία.
Συνεπώς, η παρέλαση, ως μία ολοζώντανη ανάμνηση των ανδραγαθημάτων που συντελέστηκαν από τους προγόνους μας κατά την διάρκεια της περίλαμπρης εθνεγέρσεως του 1821, συνιστά, κατά την ταπεινή μου γνώμη, εκτός των άλλων, και μία συγκλονιστική υπενθύμιση, ότι όσα μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν. Ομόθυμος ο λαός, υπό την σκέπη της συλλογικής μνήμης, θα πρέπει να πορεύεται και σε αυτές τις στιγμές, που η χώρα μας διέρχεται από ένα δυσχερές κοινωνικό και οικονομικό τέλμα. Οπωσδήποτε, κατά τους εορτασμούς της 25ης Μαρτίου και της 28ης Οκτωβρίου, είναι θεμιτό να αποτίσει φόρο τιμής μόνον όποιος πραγματικά αισθάνεται την ανάγκη, γι'αυτό καθίσταται σαφές ότι η συμμετοχή στις μαθητικές παρελάσεις θα πρέπει να παραμείνει αυστηρά προαιρετική. Ο εξαναγκασμός του έκαστοτε αντιρρησία ή αλλογενούς να συμμετάσχει στην παρέλαση θα κηλίδωνε αφενός τους εορτασμούς της επετείου και αφετέρου θα έπληττε ανεπανόρθωτα την ελευθερία του μαθητή.
Από την άλλη πλευρά, η πλήρης κατάργηση των παρελάσεων θα τροφοδοτούσε ακατάσχετα εθνικιστικά παραληρήματα και θα υπονόμευε κάθε έννοια ομόνοιας και συναίνεσης στην χώρα, ειδικά σε μια εποχή που ελλοχεύει ο κίνδυνος της βασιλείας των δύο άκρων. Μία τέτοια κόντρα, αναμφίβολα, μοιραία θα μεταφερόταν από το αμιγώς εθιμοτυπικό σε πολιτικό επίπεδο, όπως ακριβώς συμβαίνει κατά καιρούς με την συμμετοχή μη αυτοχθόνων στην παρέλαση ως σημαιοφόρων. Πρόκειται, συνήθως, για μαθητές που έχουν αποκτήσει την ελληνική υπηκόοτητα αλλά κατάγονται από ξένη χώρα, κάτι που σημαίνει ότι ανετράφησαν με τα δικά μας ήθη και έθιμα, αγάπησαν την Ελλάδα, χρησιμοποιούν την γλώσσα μας και μάλιστα την χειρίζονται με τέτοια ευχέρεια, ώστε να απολαύουν διακρίσεως μεταξύ των γηγενών συνομηλίκων τους. Αξιοθαύμαστο, αν μη τι άλλο, και παράλογο να στερήσουμε σε αυτά τα παιδιά το δικαίωμα να τιμήσουν την χώρα όπου μεγάλωσαν, αναπτύσσουν διαπροσωπικές σχέσεις, μορφώνονται και διαβιούν. Δυστυχώς, πολλοί συμπατριώτες μας, μολονότι ''γνήσιοι'' Έλληνες, αποδείχθηκαν πολύ πιο ανάξιοι να παρίστανται σε παρελάσεις, καθώς τις αμαύρωσαν για να εκφράσουν τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, όπως η περίπτωση του 15χρονου στην Λάρισα που επιδόθηκε σε άσεμνες χειρονομίες προς τους επισήμους.
Επομένως, η προαιρετική συμμετοχή στις παρελάσεις κρίνεται μη καταργητέα και αποτελεί δικαίωμα του κάθε μαθητή που συναισθάνεται την εθνική του ταυτότητα, δεν λησμονεί τους αιματηρούς αγώνες των προγόνων μας που θυσίασαν την ίδια τους την ζωή για να αναπνέουμε εμείς αδούλωτοι, απηλλαγμένοι από κάθε αλλότριο ζυγό. Και αυτοί οι ανώνυμοι ήρωες δεν κινητοποιήθηκαν από ιδεολογικά πάθη, δεν προσκύνησαν κανέναν στυγνό δικτάτορα ούτε επεδίωξαν τον εθνοκεντρισμό, αλλά έδωσαν το είναι τους με το πιο απλό κίνητρο, για το πιο απλό αίτημα : την ελευθερία.
Επιμέλεια : Κωνσταντίνος Πούλιος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ονοματεπώνυμο
το σχόλιό σας