''Να κυβερνάς σημαίνει να διαλέγεις συνεχώς μεταξύ των κακών λύσεων'' Σαρλ ντε γκωλ

Τις τελευταίες ημέρες η ελληνική πολιτική επικαιρότητα κινείται στον αστερισμό των αποκαλύψεων των Wikileaks. Το υποκλαπέν περιεχόμενο των συνομιλιών Τόμπσεν – Βελκουλέσκου πυροδότησε φρενίτιδα αντιδράσεων  συσκοτίζοντας ακόμη περισσότερο την υπό εξέλιξη αξιολόγηση . Τι μάθαμε ,λοιπόν ,από την αποκάλυψη’’ κόλαφος ‘’των Wikileaks ;

Μα ότι'' η διεθνής νομενκλατούρα του ολοκληρωτικού μονοπωλιακού καπιταλισμού μηχανορραφεί ανερυθρίαστα κατά του ελληνικού λαού'' μη διστάζοντας να τον επαναφέρει στα πρόθυρα χρεοκοπίας ώστε να μπορέσει να κατισχύσει το δικό τους πολιτικό και μακροοικονομικό σχέδιο για την  αντιμετώπιση του ελληνικού ζητήματος.

Και τι περιλαμβάνει σε αδρές γραμμές η δική τους πρόταση ; Ή μάλλον σε τι διαφοροποιείται από την πρόταση των ευρωενωσιακών θεσμών ;

Εδώ η αλήθεια είναι ότι prima facie η πρόταση του ΔΝΤ φαίνεται πλέον συμφέρουσα συγκρινόμενη με την αντίστοιχη των ευρωπαίων εταίρων. Και αυτό γιατί περιλαμβάνει δραστική αναδιάρθρωση ή και απομείωση του δημοσίου χρέους  καθώς και  μείωση του δημοσιονομικού στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος από 3,5 % σε 1,5-2,5%, κάτι που μεταφράζεται σε λιγότερα μέτρα για τον ελληνικό λαό.Επίσης , διαφαίνεται ισχυρή πίεση του ταμείου για μείωση των φορολογικών συντελεστών στο πνεύμα της  μονεταριστικής τους οικονομικής νοοτροπίας καθώς θεωρούν – και ευλόγως -ότι οι υψηλοί φόροι σε μια οικονομία δοκιμαζόμενη από πολυετή ύφεση μόνο διαιώνιση της ύφεσης και της ανεργίας μπορεί να αποφέρει.

Και τότε γιατί τόσος ντόρος ;

Διότι πολύ απλά το δημοσιονομικό κενό που θα προκύψει από την ενδεχόμενη μείωση των φορολογικών συντελεστών θα πρέπει να πληρωθεί με περικοπή δημοσίων δαπανών (= σταδιακή κατάρρευση κράτους πρόνοιας ) και ‘’διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ‘’ τύπου φιλελευθεροποίηση αγοράς εργασίας ,απελευθέρωση απολύσεων ,κατάρρευση κοινωνικής ασφάλισης , συρρίκνωση κάθε μορφής συνδικαλισμού ,κατάργηση συλλογικών συμβάσεων και εν γένει απομάκρυνση του προστατευτικού πλέγματος της εργασιακής νομοθεσίας και των λοιπών συνταγματικών εγγυήσεων του κράτους δικαίου και του κοινωνικού κράτους.

Πολύ απλά το ταμείο πιστό ( έως εμμονικό ) στο νεοφιλελεύθερο δόγμα προτείνει μια μακροοικονομικά πιο βιώσιμη και φαινομενικά συμφέρουσα λύση με ενέχυρο κοινωνικά δικαιώματα και ελευθερίες.Ο στείρος οικονομισμός και ο κυνικός ρεαλισμός του έχει άλλωστε αποδειχθεί πολλάκις κοινωνικά καταστροφικός .Το ταμείο αναλύοντας τα δημοσιονομικά δεδομένα του ελληνικού κράτους διαπιστώνει μεγάλες δημόσιες δαπάνες για το ασφαλιστικό ( συνεπεία πολλών παραγόντων λχ δημογραφικό , ανεργία ,πλήθος  δημοσίων υπαλλήλων κλπ ) και πολύ κυνικά λέει : ‘’Eδώ δίνετε πολλά , περικόψτε’’.Τί και να αυτό θα οδηγήσει συνταξιούχους στα όρια της φτώχειας , τι και αν αυτό θα διευρύνει τις κοινωνικές ανισότητες, τι και αν μειώνει τη ζήτηση και την αγοραστική τους δύναμη , το μονεταριστικό ταμείο ως υπέρμαχο της θεωρίας της προσφοράς και όχι της ζήτησης, δε δίνει δεκάρα.

Το χουμε ζήσει στο πετσί μας πέντε χρόνια τωρα. Αλλά πέραν της βιωματικής διαπίστωσης της οικονομικής πολιτικής του Ταμείου , η τακτική του είναι πασίγνωστη από τη δράση του σε Λατινική Αμερική αλλά και σε πλείστες αναπτυσσόμενες χώρες .Στις 120 φορές που παρενέβη απασφάλισε κανονικό κοινωνικό αρμαγγεδώνα , ενώ συχνά είχε και εκλεκτικές σχέσεις με δικτατορίες .Η συνταγή είναι γνωστή.Πλήρης ιδιωτικοποίηση και καταλήστευση δημοσίου πλούτου και πλουτοπαραγωγικών πηγών , διάλυση κράτους πρόνοιας ,ενίσχυση της τραπεζοκρατίας , των αγορών και του άκρατου χρηματοπιστωτισμού ( με απελευθέρωση κεφαλαιαγορών , αυτορρύθμιση αγοράς κλπ ), μείωση μισθών και συντάξεων , διεύρυνση κοινωνικών ανισοτήτων ,φτωχοποίηση ,ανεργία κλπ.

Είναι , άλλωστε , δεδομένο ότι πάντοτε χρησίμευε ως το ύψιστο θεσμικό εργαλείο της οικονομιστικής παγκοσμιοποίησης και του ιμπεριαλιστικού καπιταλισμού.

Υπάρχει , όμως , και μια άλλη ενδιαφέρουσα παράμετρος.

Πώς βρέθηκε το ΔΝΤ στην Ευρώπη και ακολούθως στην Ελλάδα κατά προφανή παραβίαση του καταστατικού του ( καθώς μπορεί να προσφέρει οικονομική βοήθεια μόνο σε ‘’αναπτυσσόμενες χώρες’’) ;

Η συζήτηση είναι μεγάλη και η ερμηνεία της συμμετοχής του πολυπαραγοντική. Σε γενικές γραμμές πάντως η έλευση του δικαιολογείται από το προφανές σχετικό θεσμικό έλλειμμα της ΕΕ ( καθώς ο ESM ή το ΤΧΣ δημιουργήθηκαν αρκετά μετά) , την παγκοσμιότητα της χρηματοπιστώτικής κρίσης του 2007 και την αναγκαιότητα διατλαντικής συνεννόησης για την αποφυγή ενός  εφιαλτικού ντόμινο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποκαθήλωση του όλου οικονομικού συστήματος .

’Oμως,υπάρχουν και άλλοι λόγοι καθαρά πολιτικοί.Αυτό που ζήσαμε από το 2007 και έπειτα είναι μια σκιώδη προσπάθεια να φορτωθούν τα βάρη και οι αμαρτίες του αχαλίνωτου χρηματοπιστώτισμού στους  φορολογούμενους.Αυτοί είναι που υπό την απειλή της χρεοκοπίας των εθνικών τους οικονομιών επωμίσθηκαν το άχθος της αποπληρωμής χρεών και ανακεφαλαιοποιήσεων των πτωχευμένων τους τραπεζών αλλά και των εκθετων τους οικονομιων(βλπ ιρλανδια , πορτογαλια ,ελλαδα , ισπανια κα).

Το Δντ βοήθησε την ευρωπαϊκή  ελίτ όχι τόσο οικονομικά και τεχνικά όσο πολιτικά.Είναι αυτό που επωμίσθηκε το μεγαλύτερο πολιτικό κόστος των μνημονίων και της λιτότητας .Είναι εκείνο που αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος για την εφαρμογή των σκληρότερων και πλέον αντιλαϊκών ‘’μεταρρυθμίσεων’’.Είναι αυτό που βοηθούσε την Γερμανία και τον πλεονασματικό Βορρά να καθησυχάζουν τα δικά τους κοινοβούλια με το επιχείρημα του επιμερισμού του κόστους του δανεισμού με το ΔΝΤ .

Θεσμικά και νομικά το ΔΝΤ απέκτησε δικαίωμα εμπλοκής στα πολιτικά πράγματα της Ευρώπης μέσω της περίφημης ρήτρας ‘’συστημικού κινδύνου’’, επί Στρος Καν.Με αυτό το νομικό τέχνασμα το ΔΝΤ μπήκε στο ευρωπαϊκό προσκήνιο και παρασκήνιο και συντέλεσε στη θωράκιση του ευρώ και των ευρωπαικών συστημικών ( κυρίως γαλλογερμανικών ) τραπεζών και μονοπωλίων /μεγαλοεπιχειρήσεων.

Και αφού ο συστημικός κίνδυνος πλέον εξέλιπε και το ευρώ και τα συμφέροντα του είχαν θωρακιστεί ( πράγμα που επιβεβαιώθηκε με την αντοχή των ευρωχρηματιστηρίων παραμονές του δημοψηφίσματος) , το ΔΝΤ άρχισε να υποχωρεί από το ευρωπαικό προσκήνιο (με την κατάργηση της περίφημης ρήτρας ‘’συστημικού κινδύνου ‘’ το καλοκαίρι και την σταδιακή του απομάκρυνση από τα ευρωπαικά πολιτικά πράγματα ελλείψει νομιμοποίησης ).Μάλιστα , αξίζει να σημειωθεί πως στο Μνημόνιο 3 δεν συμμετέχει οικονομικά το ΔΝΤ (= δεν μας έχει δανείσει δεκάρα !) αλλά παραμένει στις διαπραγματεύσεις μόνο με εποπτικό ρολο.

Γιατί άραγε ;

Μα γιατί η Γερμανία και η ευρωπαική ελίτ το χρειάζεται πολιτικά για τους λόγους που αναλύθηκαν παραπάνω .Αυτός είναι ο λόγος που το ΔΝΤ συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις.Με μία διαφορά.Συμμετέχει πια από διαφορετικό μετερίζι και με μειωμένη διαπραγματευτική ισχύ.Δεν έχει πια την θεσμική , πολιτική και παρασκηνιακή δύναμη να καθορίζει τις εξελίξεις.Εξ’ου και η ανησυχία του ,όπως ανάγλυφα αποτυπώνεται στην υποκλαπείσα συνομιλία.Το ΔΝΤ πιστεύει ότι το Μνημόνιο 3 απλά δεν βγαίνει ! Και ομολογώ πως μου κάνει εντύπωση πως το μόνο πράγμα που επιλεκτικά σχολιάζει προς άγραν πολιτικών εντυπώσεων η κυβέρνηση είναι η παρασκηνιακή δολιότητα του ΔΝΤ και όχι το βασικότερο : την τρομαχτική παραδοχή ότι το πρόγραμμα για το οποίο υποφέρουμε οικονομικά , κοινωνικά και πολιτικά είναι πιθανότατα ‘’ μια τρύπα στο νερό’’!

Αλήθεια γιατί όμως το ΔΝΤ επιμένει στην δραστική απομείωση του δημοσίου χρεόυς  ;Γιατί έρχεται να αμφισβητήσει την αποτελεσματικότητα της μνημονιακής συνταγής ;

Κατ’αρχάς , δεν είναι όλα τα μνημόνια ίδια.Κοινή συνισταμένη έχουν την λιτότητα , την φορολεηλασία και την συρρίκνωση τους κοινωνικού κράτους μέσω δραστικής περιστολής των δημοσίων δαπανών .Αλλά δεν είναι ίδια.Για παράδειγμα στο μνημόνιο 2 η αναλογία μεταρρυθμίσεων- φόρων ήταν 70-30 ενώ στο μνημόνιο 3 η αναλογία έχει αντιστραφεί θεαματικά 10-90.

Το ταμείο ,λοιπόν, υπό νεοφιλελεύθερο πρίσμα πιστεύει στην περικοπή όσο το δυνατόν περισσοτέρων δημοσίων δαπανών ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται απελευθέρωση απολύσεων και συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας και μείωση των φορολογικών συντελεστών ώστε να επανεκκινήσει η οικονομία και να δημιουργηθεί καλύτερο επενδυτικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον.

Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως στόχος των μνημονίων και των δανείων που χορηγούνται στην χώρα μας δεν είναι να την βοηθήσουν να ξεχρεώσει.Δεν υπάρχει κράτος που να μην χρωστάει.Η Ιαπωνια λχ έχει τεράστιο δημόσιο χρέος αλλά και τεράστιο λόγο χρέους προς ΑΕΠ (που είναι το ποιοτικότερο κριτήριο βιωσιμότητας του χρέους ) 210% αλλά δεν έχει ανάγκη από μνημόνια.Και αυτό επειδή χρηματοδοτεί το χρέος της μέσω των χρηματαγορών.Αυτός είναι ο στόχος των προγραμμάτων αυτών.Να ανακτήσει η ελληνική οικονομία την εμπιστοσύνη των χρηματαγορών , να επιστρέψει σε αυτές και από εκεί να χρηματοδοτεί το χρεός της.

Εκεί στοχεύουν τα μνημόνια .Στο να αποκτήσει η ελληνική οικονομία ανταγωνιστικότητα ,να γίνει επενδυτικά φιλική και χρηματοπιστωτικά σταθερή ,ώστε να έχει διεθνή αξιοπιστία και να την δανείζουν οι χρηματαγορές.

Και το ΔΝΤ το γνωρίζει αυτό.Για αυτό και επιμένει στην άνω κοινωνικά ανάλγητη πλην όμως μακροοικονομικά βιώσιμη συνταγή.

Γιατί , όμως, τέτοια επιμονή στην απομείωση του δημοσίου χρέους ;

Μα γιατί μετά τη κατάργηση της ρήτρας ‘’συστημικού κινδύνου ‘’ το ΔΝΤ δεν έχει άλλη επιλογή από το να σεβαστεί το καταστατικό του , το οποίο προβλέπει δανεισμό και συμμετοχή σε πρόγραμμα διάσωσης μόνο υπό τον όρο της βιωσιμότητας του χρέους !

Και τώρα τί κάνουμε ;

Oμολογώ πώς η διαχείριση των διαρροών από την ελληνική κυβέρνηση δεν ήταν καθόλου επιτυχημένη.

Η κυβέρνηση δυστυχώς αμήχανα κοίταξε να απομυζήσει όσο πολιτικό κεφάλαιο μπορούσε ενόψει της δύσκολης συνέχειας και επιχείρησε αφυώς να απασφαλίσει κατά του ΔΝΤ στην προσπάθεια του να ξαναδημιουργήσει κλίμα πόλωσης και να επαναποδείξει πως‘’Παλεύω , διαπραγματεύομαι αλλά να, με εκβιάζουν’’.

Ξεχνά γρήγορα ,όμως.

Ξεχνά ότι η ΕΕ και η ΕΚΤ του έκοψαν τον ορό της ρευστότητας-και μάλιστα κατά πλήρη εφαρμογή της ευρωενωσιακής νομοθεσίας- με αποτέλεσμα το κλείσιμο των τραπεζών .Ξεχνά ότι την 12^η Ιουλίου κόντεψαν να ενεχυριάσουν και να υποθηκεύσουν κάθε κινητό και ακίνητο περιουσιακό στοιχείο του Ελληνικού Δημοσίου σε μια προσπάθεια να τον εξευτελίσουν .Ξεχνά ΄τις μεθοδεύσεις Σόιμπλε περί Grexit.

Νομίζω πως η κυβέρνηση αδυνατεί να αντιληφθεί τους διεθνείς συσχετισμούς και συγκυρίες και συχνά αυταπατάται. Ο πρωθυπουργός φαίνεται να θεωρεί πως η όψιμη φιλία του με την καγκελάριο ( δεν σχολιάζω περί …’’μερκελισμού ‘’) με φόντο την προσφυγική κρίση είναι συνθήκη ικανή να του επιτρέψει μια κάποια ευελιξία στην αξιολόγηση και έτσι να αποφύγει τις πλέον αντιλαϊκές και σκληρές μεταρρυθμιστικές προτάσεις του ΔΝΤ ( Μείωση αφορολόγητου , ΦΠΑ, ασφαλιστικό κλπ ) και να επωμισθεί το μικρότερο πολιτικό κόστος.

Για ακόμη μια φορά κοιτάζει βραχυπρόθεσμα και κοντόθωρα .Ποντάρει οπορτουνιστικά σε μία ηπιότερη αξιολόγηση ( =πολιτικό οξυγόνο για την αδύναμη κυβέρνηση του ).Προσπαθεί να εμψυχώσει την δοκιμαζόμενη κοινοβουλευτική του ομάδα εφευρίσκοντας έδαφος για νέες συνομωσιοθηρίες στο πρόσωπο του πάντα επίκαιρου κ.Τόμπσεν . Θέλει να τους συσπειρώσει.

Αλλά ξεχνά . Όσο και αν δεν τον συμφέρει μικροπολιτικά , το εθνικό συμφέρον επιτάσσει δημιουργικότερη αξιοποίηση της υποκλαπείσας συνομιλίας.Η κυβέρνηση πρέπει να συνταχθεί με την γραμμή του ταμείου όσον αφορά το χρέος και την μείωση των δημοσιονομικών στόχων .Διότι πολύ απλά το πρόγραμμα δεν βγαίνει.Οι ευρωπαίοι δεν μπορούν να δεχθούν ονομαστική απομείωση του χρέους(αλλά και μείωση των πλεονασμάτων γιατί μόνο υπό αυτή τη συνθήκη η Ελλάδα αποπληρώνει ιδίοις αναλώμασι τα δανεικά και όχι από προηγούμενα δανεικά ) γιατί αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη ουσιαστικά θα χαρίσουν τα δάνεια στην Ελλάδα , κάτι που συνεπάγεται μεγάλο πολιτικό κόστος για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.Ενδεικτικά αναφέρω ότι η Σλοβενία που δάνεισε μεσω του ESM την ελλάδα έχει τον μισό κατώτατο μισθό από την χώρα  μας ,ενώ η επίσης δεινοπαθούσα από τα χρέη Ισπανία δανείστηκε με ακριβό επιτόκιο για να μας δανειοδοτήσει. Αντιλαμβάνεστε ότι δεν είναι ότι πιο εύκολο να πάνε στα κοινοβούλια τους και να πουν ότι θα κουρέψουν το ελληνικό χρέος.Eπίσης, οι ιδρυτικές συνθήκες της ΕΕ δεν προβλέπουν περιθώρια ''κουρέματος''εντός ευρωζώνης και άρα θα χρειαστεί εξωγενή πίεση για να προκύψει πραγματικά αναδιάρθρωση και διευθέτηση της βιωσιμότητας του χρέους -έστω και αν δεν προκύψει ονομαστική απομείωση.

Η κυβέρνηση καλείται να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων  και να αντιληφεί την ευθραστότητα των διεθνών συσχετισμών και να μην σπέυσει να στοχοποιήσει και να αποκλείσει οποιονδήποτε διεθνή παίχτη.Ας μην ξεχνάμε ότι ακόμη και αν το ΔΝΤ αποκλειστεί με ένα μαγικό τρόπο από την ελληνική πολιτική ζωή , το θέλουμε σύμμαχο μας γιατί μια θετική του εισήγηση διευκολύνει πολύ την επάνοδο μας στις αγορές και να σημάνει το τέλος της δημοσιονομικής και πολιτικής μας εξάρτησης.

Οπότε ας αφήσει η κυβέρνηση τους λεονταρισμούς και ας είναι πιο προσεχτική στην εξωτερική της πολιτική.Η υιοθέτηση του περιεχομένου μιας υποκλαπείσης συνομιλίας και η πρόχειρη και μικροπολιτική της αντιμετώπιση έδωσε αφορμή στην κ.Λαγκάρντ να καταβαραθρώσει έτι περισσότερο την διεθνή μας αξιοπιστία.Είναι συγκυρία που απαιτεί συμμαχίες και όχι εχθρούς ,ακόμη και αν πρόκειται για τα γνωστά-άγνωστα κοράκια του χρηματοπιστωτισμού.Καλύτερα να είσαι κοντά στο θηρίο παρά απέναντι του.

Επιμέλεια : Μιχάλης Πλατανιώτης