Ένα από τα κορυφαία ,σε ταξινομική κλίμακα αρχών ,προτάγματα της Γαλλικής Επανάστασης και εν γένει της φιλελεύθερης ιδεολογίας ,ήταν το ανθρώπινο δικαίωμα της ιδιοκτησίας ,το οποίο είναι φυσικά κατοχυρωμένο στα Συντάγματα-θεμέλια των αστικών κρατών .
Το δικαίωμα αυτό, είναι τόσο καθαγιασμένο από τους οπαδούς του φιλελευθερισμού και του ιδεαλισμού ,που ουκ ολίγες φορές καταλήγουν να το χαρακτηρίζουν ως ένα άρρηκτα συνδεδεμένο δικαίωμα με την ανθρώπινη φύση ,το οποίο προϋπάρχει από καταβολής κόσμου και συνοδεύει έως σήμερα την ανθρωπότητα είτε σε κατώτερη-συμπυκνωμένη είτε σε ανώτερη- διευρυμένη μορφή . Ωστόσο, μπορεί μεν η αστική ιδεολογία να αποτελεί την ανώτερη μορφή ιδιοκτησίας, όμως αποτελεί απροκάλυπτη διαστρέβλωση της πραγματικότητας και της ανθρωπολογίας το γεγονός ότι παρατηρείται από τις πρωτόγονες κοινωνίες κατά την άγρια κατάσταση.
Το δικαίωμα αυτό, είναι τόσο καθαγιασμένο από τους οπαδούς του φιλελευθερισμού και του ιδεαλισμού ,που ουκ ολίγες φορές καταλήγουν να το χαρακτηρίζουν ως ένα άρρηκτα συνδεδεμένο δικαίωμα με την ανθρώπινη φύση ,το οποίο προϋπάρχει από καταβολής κόσμου και συνοδεύει έως σήμερα την ανθρωπότητα είτε σε κατώτερη-συμπυκνωμένη είτε σε ανώτερη- διευρυμένη μορφή . Ωστόσο, μπορεί μεν η αστική ιδεολογία να αποτελεί την ανώτερη μορφή ιδιοκτησίας, όμως αποτελεί απροκάλυπτη διαστρέβλωση της πραγματικότητας και της ανθρωπολογίας το γεγονός ότι παρατηρείται από τις πρωτόγονες κοινωνίες κατά την άγρια κατάσταση.
Η αποκατάσταση της αλήθειας προέρχεται από τα ανθρωπολογικά στοιχεία που συγκέντρωσε στο βιβλίο του ‘’ Ancient Society’’ ο L.H.Morgan ,όπου περιγράφεται η οικονομική βάση του καθεστώτος των πρωτόγονων κοινωνιών(το καθεστώς των γενών),από την άγρια κατάσταση μέχρι τη μέση βαθμίδα βαρβαρότητας(ημέρωμα οικιακών ζώων ,καλλιέργεια φυτών ,κατασκευή κτιρίων με πέτρα και τούβλα ξεραμένα στον ήλιο).Κατά το χρονικό αυτό διάστημα,οι πρωτόγονες κοινωνίες οργανώνονται με φυσικό τρόπο σε φυλές,οι οποίες αποτελούνται από περισσότερα γένη,όπου η ένωση μεταξύ διαφορετικών γενεών αποτελεί τις φρατρίες .Το γένος,από όπου αντλούνται οι πληροφορίες,είναι το γένος των Ιροκέζων,των Ινδιάνων δηλαδή της Αμερικής,η οργάνωση των οποίων ταυτίζεται σε ουσιώδη μέρη με εκείνη του ελληνικού και του ρωμαϊκού γένους.
Αναλυτικότερα,στο συγκεκριμένο γένος,παρατηρείται συνοπτικά ότι ο πληθυσμός είναι εξαιρετικά αραιός,ενώ ο καταμερισμός της εργασίας είναι καθαρά φυσικός.Υπάρχει μονάχα ανάμεσα στα δύο φύλα.Ο άντρας εξασφαλίζει το βιοπορισμό,η γυναίκα φροντίζει για το σπίτι.Ο καθένας είναι ιδιοκτήτης των εργαλείων που κατασκευάζει και χρησιμοποιεί.Το νοικοκυριό είναι κομμουνιστικό.Ό,τι φτιάχνεται και χρησιμοποιείται από κοινού είναι κοινή ιδιοκτησία:το σπίτι,ο κήπος,η βάρκα.Επιπλέον,οι αποφάσεις λαμβάνονται από ένα δημοκρατικό συμβούλιο όπου όλοι είναι ίσοι και ελεύθεροι.Ούτε ο σαχέμ(προϊστάμενος σε καιρό ειρήνης) ούτε ο πολέμαρχος(αρχηγός σε εκστρατείες) απολάμβαναν κάποια ανώτερη ιεραρχικά θέση.Άλλωστε,το γένος όποτε θέλει καθαιρεί τον σαχέμ και τον πολέμαρχο.Ωστόσο,η αλλαγή στους υλικούς όρους παραγωγής δε μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστο το καθεστώς των γενών και τον τρόπο οργάνωσής τους.
Έτσι λοιπόν,κατά τη μέση βαθμίδα βαρβαρότητας και κυρίως στην Ασία,αρχίζει το ημέρωμα των ζώων και η αναπαραγωγή αυτών,όπου προκαλεί τον πρώτο καταμερισμό εργασίας ως χτύπημα στο καθεστώς των γενών:Οι ποιμενικές φυλές σταδιακά ξεχωρίζουν από την υπόλοιπη μάζα των βαρβάρων.Ο πλούτος που τους παρείχαν τα ζώα(γαλακτοκομικά προϊόντα,υφαντουργικά,κλωστικά) αυξανόταν,ενώ παράλληλα είχαν ωριμάσει οι συνθήκες για την πρώτη ανταλλαγή προϊόντων,όπου βαθμιαία καθιερώθηκε σαν θεσμός.Αρχικά,η ανταλλαγή γινόταν μεταξύ των γενών και των φυλών,ωστόσο αργότερα πέρασε σε ατομική ιδιοκτησία και οι ανταλλαγές οξύνθηκαν.Ταυτόχρονα,είχε αρχίσει η καλλιέργεια λιβαδιών και σιτηρών,κυρίως για την αναπαραγωγή των ζώων.Παράλληλα,ο αργαλειός και το λιώσιμο των μεταλλευμάτων κάνουν την εμφάνισή τους,με αποτέλεσμα να αυξάνεται η παραγωγή στην κτηνοτροφία,τη γεωργία και την οικιακή χειροτεχνία.Η αύξηση αυτή,οδήγησε στη συσσώρευση ενός πλούτου που δε μπορούσε να ελεγχθεί από το κάθε ξεχωριστό μέλος του γένους,και ως εκ τούτου η εύρεση εργατικής δύναμης έγινε επιθυμητή,και εφικτή μέσα από τους αιχμαλώτους πολέμου,που μετατράπηκαν σε δούλοι.Ο πρώτος λοιπόν καταμερισμός εργασίας,διασπά την κοινωνία σε δύο τάξεις:τους κυρίους και τους δούλους,τους εκμεταλλευτές και τους εκμεταλλευόμενους.Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη βαθμίδα αυτή, το μητρικό δίκαιο αντικαθίσταται από το πατρικό,καθώς είναι αναγκαίο να κληρονομηθούν οι απόγονοι του πατέρα που αναγκαστικά ελέγχει την παραγωγή,εφόσον η περιουσία κατά το μητρικό δίκαιο διαχεόταν στα μέλη του γένους και όχι στους απογόνους της μητέρας,ενώ συγχρόνως εδραιώνεται πρώτα η ζευγαρωτή και έπειτα η μονογαμική οικογένεια ως ξεχωριστή οικονομική μονάδα.Είναι ευκαταφρόνητο,ότι ο θεσμός της οικογένειας διαμορφωνόταν με βάση την αλληλεπίδραση με τους εκάστοτε υλικούς σχηματισμούς και ιδιομορφίες της παραγωγής και όχι ανεξάρτητα από αυτούς. Ακολούθως,κατά την ανώτερη βαθμίδα βαρβαρότητας,η εποχή του σιδήρου αναδεικνύει έναν νέο καταμερισμό εργασίας μεταξύ της χειροτεχνίας και της γεωργίας,όπου γεννιέται η παραγωγή άμεσα για την ανταλλαγή,η εμπορευματική παραγωγή ως αυτοσκοπός.Παρεπόμενη,είναι λοιπόν πλάι στη διάσπαση σε κυρίους και δούλους μια ανώτερη μορφή διάσπασης,οι πλούσιοι και φτωχοί.Η ατομική ιδιοκτησία στην παραγωγή και στους δούλους προκαλεί υπέρογκες ανισότητες.Ο πόλεμος και η συγκέντρωση των εξουσιών στα πρόσωπα των στρατηγών αποτελούν βασικό μέσο βιοπορισμού και πλουτισμού τους.Η κληρονομικότητα διαιωνίζει τον πλούτο, ενώ παράλληλα δημιουργείται ένας τρίτος καταμερισμός εργασίας, του οποίου ορόσημο είναι η εμφάνισης της τάξης των εμπόρων που δεν ασχολούνται με την παραγωγή, παρά μόνο με την ανταλλαγή των προϊόντων,οι οποίοι αργότερα κατέχουν και το περισσότερο χρήμα ως μεσάζοντες αυτής της ανταλλαγής.Παρ’όλα αυτά η βάση αυτής της οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης, κατά την οποία η αύξηση της παραγωγικότητας καθιερώνει την ατομική ιδιοκτησία,επιβάλλεται να προστατευτεί,για να μην εξαλειφθούν οι κοινωνικές ανισότητες,και η ληστρική εκμετάλλευση μιας τάξης σε βάρος μιας άλλης. Το ρόλο του συμβιβασμού των ανειρήνευτων ταξικών αντιθέσεων αναλαμβάνει το κράτος σαν μια φαινομενικά εξωτερική δύναμη, που στην πραγματικότητα πηγάζει από την κοινωνία ,αλλά στέκεται πάνω από αυτή , το οποίο χρονολογεί την προέλευση του κατά το πέρασμα του πλούτου σε ατομική ιδιοκτησία.[1]
Έτσι λοιπόν,κατά τη μέση βαθμίδα βαρβαρότητας και κυρίως στην Ασία,αρχίζει το ημέρωμα των ζώων και η αναπαραγωγή αυτών,όπου προκαλεί τον πρώτο καταμερισμό εργασίας ως χτύπημα στο καθεστώς των γενών:Οι ποιμενικές φυλές σταδιακά ξεχωρίζουν από την υπόλοιπη μάζα των βαρβάρων.Ο πλούτος που τους παρείχαν τα ζώα(γαλακτοκομικά προϊόντα,υφαντουργικά,κλωστικά) αυξανόταν,ενώ παράλληλα είχαν ωριμάσει οι συνθήκες για την πρώτη ανταλλαγή προϊόντων,όπου βαθμιαία καθιερώθηκε σαν θεσμός.Αρχικά,η ανταλλαγή γινόταν μεταξύ των γενών και των φυλών,ωστόσο αργότερα πέρασε σε ατομική ιδιοκτησία και οι ανταλλαγές οξύνθηκαν.Ταυτόχρονα,είχε αρχίσει η καλλιέργεια λιβαδιών και σιτηρών,κυρίως για την αναπαραγωγή των ζώων.Παράλληλα,ο αργαλειός και το λιώσιμο των μεταλλευμάτων κάνουν την εμφάνισή τους,με αποτέλεσμα να αυξάνεται η παραγωγή στην κτηνοτροφία,τη γεωργία και την οικιακή χειροτεχνία.Η αύξηση αυτή,οδήγησε στη συσσώρευση ενός πλούτου που δε μπορούσε να ελεγχθεί από το κάθε ξεχωριστό μέλος του γένους,και ως εκ τούτου η εύρεση εργατικής δύναμης έγινε επιθυμητή,και εφικτή μέσα από τους αιχμαλώτους πολέμου,που μετατράπηκαν σε δούλοι.Ο πρώτος λοιπόν καταμερισμός εργασίας,διασπά την κοινωνία σε δύο τάξεις:τους κυρίους και τους δούλους,τους εκμεταλλευτές και τους εκμεταλλευόμενους.Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη βαθμίδα αυτή, το μητρικό δίκαιο αντικαθίσταται από το πατρικό,καθώς είναι αναγκαίο να κληρονομηθούν οι απόγονοι του πατέρα που αναγκαστικά ελέγχει την παραγωγή,εφόσον η περιουσία κατά το μητρικό δίκαιο διαχεόταν στα μέλη του γένους και όχι στους απογόνους της μητέρας,ενώ συγχρόνως εδραιώνεται πρώτα η ζευγαρωτή και έπειτα η μονογαμική οικογένεια ως ξεχωριστή οικονομική μονάδα.Είναι ευκαταφρόνητο,ότι ο θεσμός της οικογένειας διαμορφωνόταν με βάση την αλληλεπίδραση με τους εκάστοτε υλικούς σχηματισμούς και ιδιομορφίες της παραγωγής και όχι ανεξάρτητα από αυτούς. Ακολούθως,κατά την ανώτερη βαθμίδα βαρβαρότητας,η εποχή του σιδήρου αναδεικνύει έναν νέο καταμερισμό εργασίας μεταξύ της χειροτεχνίας και της γεωργίας,όπου γεννιέται η παραγωγή άμεσα για την ανταλλαγή,η εμπορευματική παραγωγή ως αυτοσκοπός.Παρεπόμενη,είναι λοιπόν πλάι στη διάσπαση σε κυρίους και δούλους μια ανώτερη μορφή διάσπασης,οι πλούσιοι και φτωχοί.Η ατομική ιδιοκτησία στην παραγωγή και στους δούλους προκαλεί υπέρογκες ανισότητες.Ο πόλεμος και η συγκέντρωση των εξουσιών στα πρόσωπα των στρατηγών αποτελούν βασικό μέσο βιοπορισμού και πλουτισμού τους.Η κληρονομικότητα διαιωνίζει τον πλούτο, ενώ παράλληλα δημιουργείται ένας τρίτος καταμερισμός εργασίας, του οποίου ορόσημο είναι η εμφάνισης της τάξης των εμπόρων που δεν ασχολούνται με την παραγωγή, παρά μόνο με την ανταλλαγή των προϊόντων,οι οποίοι αργότερα κατέχουν και το περισσότερο χρήμα ως μεσάζοντες αυτής της ανταλλαγής.Παρ’όλα αυτά η βάση αυτής της οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης, κατά την οποία η αύξηση της παραγωγικότητας καθιερώνει την ατομική ιδιοκτησία,επιβάλλεται να προστατευτεί,για να μην εξαλειφθούν οι κοινωνικές ανισότητες,και η ληστρική εκμετάλλευση μιας τάξης σε βάρος μιας άλλης. Το ρόλο του συμβιβασμού των ανειρήνευτων ταξικών αντιθέσεων αναλαμβάνει το κράτος σαν μια φαινομενικά εξωτερική δύναμη, που στην πραγματικότητα πηγάζει από την κοινωνία ,αλλά στέκεται πάνω από αυτή , το οποίο χρονολογεί την προέλευση του κατά το πέρασμα του πλούτου σε ατομική ιδιοκτησία.[1]
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν,πως ο θεσμός της ατομικής ιδιοκτησίας δεν αποτελεί έμφυτη τάση του ανθρώπου,ούτε ακολουθεί την οργάνωση των ανθρώπινων κοινωνιών από το πρώιμο στάδιο έως σήμερα,αλλά οι υλικοί όροι ανάπτυξης της παραγωγής ήταν όρος αδήριτος για την κατάρρευση του καθεστώτος των γενών με την εμφάνιση της ατομικής ιδιοκτησίας.Το «ανθρώπινο» αυτό δικαίωμα φτάνει στην ανώτερη μορφή του κατά το πέρασμα από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό.Το πέρασμα αυτό συντελείται κατά την «πρωταρχική συσσώρευση του κεφαλαίου»σε μια ορισμένη βαθμίδα ανάπτυξης,όπου , μετατρέπονται τα ατομικά και κομματιασμένα μέσα παραγωγής σε κοινωνικά συγκεντρωμένα,επομένως η μικροσκοπική ιδιοκτησία των πολλών σε μαζική ιδιοκτησία των λίγων.Εν ολίγοις,στη βαθμίδα αυτή,η μεγάλη μάζα του λαού απαλλοτριώνεται από τη γη,τα μέσα συντήρησης και τα εργαλεία δουλειάς.Έτσι ,η ατομική ιδιοκτησία που αποκτήθηκε με τη δουλειά του κάθε ξεχωριστού ατόμου,παραμερίζεται από την κεφαλαιοκρατική ατομική ιδιοκτησία,που βασίζεται στην εκμετάλλευση ξένης,μα τυπικά ελεύθερης εργασίας.[2].Ενώ λοιπόν,κατά τη μορφή και τη φαινομενικότητα υπάρχει αγορά και πώληση της εργατικής δύναμης,κατά το περιεχόμενο και την ουσία,ο κεφαλαιοκράτης ιδιοποιείται ακατάπαυστα ξένη απλήρωτη εργασία ενώ ο εργάτης αδυνατεί να καρπώνεται το ίδιο του το προϊόν.Ως εκ τούτου,η ατομική ιδιοκτησία μέσων παραγωγής και εργατικής δύναμης πέρα από οικονομική,είναι κοινωνική σχέση που θεσπίζει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο,τη μισθωτή εργασία.
Κατά πόσο λοιπόν, είναι ανθρώπινο το δικαίωμα της ατομικής ιδιοκτησίας;Ο ίδιος ο Ρουσσώ,ένας εκ των εισηγητών και εμπνευστών του φιλελευθερισμού,απαντάει στο ‘’Δοκίμιο για την Καταγωγή της Ανισότητας’’, αποσαφηνίζοντας πως η ατομική ιδιοκτησία αποτελεί την πηγή των κοινωνικών ανισοτήτων.Αναμφίλεκτα ,αξιολογείται ως τόσο ανθρώπινο,ώστε να δημιουργεί στον ένα πόλο πλούτη και τρυφηλότητα και στον άλλο ανέχεια και δυστυχία.Αυτός είναι ο κατεξοχήν σκοπός της ύπαρξής του και γι’αυτό θεμελιώνεται και προφυλάσσεται νομικά.
Ωστόσο, κρίνεται άξιο αναφοράς ,ότι η κεφαλαιοκρατική ατομική ιδιοκτησία αποτελεί την πρώτη άρνηση της ατομικής ιδιοκτησίας που βασίζεται στην προσωπική εργασία.Μα η κεφαλαιοκρατική παραγωγή αναπαράγει την ίδια της την άρνηση ,υποτάσσοντας την κοινωνικοποιημένη εργασία κάτω από τα δεσμά της.Πρόκειται για τη διαλεκτική άρνηση της άρνησης.Στην ουσία,αρνείται τον ίδιο τον εαυτό της.Η άρνηση αυτή δεν αποκαθιστά ξανά την ατομική ιδιοκτησία,αποκαθιστά όμως την συλλογική κατοχή της ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής και της γης που ήδη έχουν αναπτυχθεί κατά το στάδιο του μονοπωλιακού καπιταλισμού .Η επαναφορά αυτή,μοιάζει με την κομμουνιστική πρωτόγονη κοινωνία,απεναντίας όμως αναπτύσσεται πάνω σε μια ανώτερη μορφή,με βάση της τεχνολογικές και τις επιστημονικές εφευρέσεις.
Μολονότι όμως,η αστική τάξη γεννάει τους ίδιους τους νεκροθάφτες της, η επαναστατική αλλαγή της οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης δεν έρχεται απλώς νομοτελειακά, αλλά θέτει ως όρο εκ των ων ουκ άνευ την έντονη δραστηριότητα των μαζών και την όξυνση της ταξικής πάλης. Οι απαλλοτριωτές, δεν απαλλοτριώνονται μόνοι τους από κάποιο φυσικό νόμο ή ροπή, αλλά αυτό εναπόκειται στους κοινωνικούς νόμους εξέλιξης και στις εσωτερικές αντιφάσεις των όρων τους, που κινητοποιούνται μόνο από την καθαρά ανθρώπινη πρακτική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ονοματεπώνυμο
το σχόλιό σας