Τουρκία: Συνεπής στον Επεκτατισμό της.

     Σύμφωνα με έγγραφο που κατέθεσε ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας Χαλίτ Τσεβίκ, το οποίο δημοσιεύτηκε ως επίσημο έγγραφο του ΟΗΕ στις 2 Μαΐου, η Άγκυρα δηλώνει ότι ως η χώρα με την μεγαλύτερη ηπειρωτική ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο έχει δικαιώματα σε όλη την θαλάσσια περιοχή που συμπίπτει με το όριο των χωρικών υδάτων δυτικά της Κύπρου και την ελληνική υφαλοκρηπίδα νότια του Καστελόριζου και ανατολικά της Κρήτης.

     Αυτό το έγγραφο αποτελεί στην ουσία απάντηση της επιστολής του Κύπριου πρέσβη Νίκου Αιμιλίου, ο οποίος είχε επίσημα απορρίψει τους ισχυρισμούς της Τουρκίας και του ψευδοκράτους της Β. Κύπρου που αμφισβητούσαν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να ασκήσει το κυριαρχικό δικαίωμα της για έρευνα και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων που βρίσκονται στην ΑΟΖ της, δηλαδή κυριαρχικό δικαίωμα που απορρέει από την υφαλοκρηπίδα της Κύπρου. 

     Τι εννοούμε με τον όρο υφαλοκρηπίδα; Μιλώντας νομικά, το άρθρο 76 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας έχει ορίσει την υφαλοκρηπίδα ενός παράκτιου Κράτους ως το θαλάσσιο βυθό και το υπέδαφος του που εκτείνεται πέραν της χωρικής του θάλασσας καθ' όλη την έκταση της φυσικής προέκτασης του χερσαίου εδάφους μέχρι του εξωτερικού ορίου του υφαλοπλαισίου ή σε μια απόσταση 200 ναυτικών μιλίων από τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετράται το πλάτος της χωρικής θάλασσας όπου το εξωτερικό όριο του υφαλοπλαισίου δεν εκτείνεται μέχρι αυτή την απόσταση. Μιλώντας τώρα απλά, πρόκειται για μια θαλάσσια ζώνη που ορίζεται με δύο κριτήρια, ένα της αποστάσεως και ένα γεωλογικό, μέσα στην οποία το παράκτιο κράτος έχει κυριαρχικά δικαιώματα (σε αντιδιαστολή με την απόλυτη κυριαρχία) που ανταποκρίνονται στην έρευνα και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της υφαλοκρηπίδας. Πρόκειται, λοιπόν, για ξεκάθαρα λειτουργικά δικαιώματα που ωστόσο, ενέχουν σημαντικό οικονομικό αβαντάζ για όποιον τα ασκεί.

     Στην επιστολή επισημαίνεται μάλιστα ότι η Τουρκία έχει «ipso facto και ab initio νόμιμα , κυριαρχικά δικαιώματα στις θαλάσσιες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου που εκτείνονται δυτικά του 32°16’18″E». Πάρα ταύτα, δεν πρόκειται για παράλογη δήλωση καθώς σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα ενός κράτους στην υφαλοκρηπίδα, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης έχει ήδη διατυπώσει από το 1969 στην υπόθεση περί της υφαλοκρηπίδας της Β. Θάλασσας ότι πρόκειται για συμφυές (inherent) δικαίωμα, το οποίο μάλιστα δεν εξαρτάται από την αποτελεσματική άσκηση του.

     Που βρίσκεται το πρόβλημα λοιπόν; Με αυτή την επιστολή η Τουρκία ουσιαστικά:

• Εξαφανίζει όλη την ελληνική υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς μονομερώς θεωρεί ότι το Καστελόριζο δεν έχει επήρεια και συνεπώς η τουρκική υφαλοκρηπίδα οριοθετείται, όπως δηλώνει, με βάση την μέση γραμμή με την Αίγυπτο,
• Εξαφανίζει όλη την κυπριακή υφαλοκρηπίδα δυτικά της Κύπρου πέραν των χωρικών υδάτων της και ακόμη και στο νότιο τμήμα του νησιού όπου βρίσκει εύκολα εφαρμογή η αρχή της μέσης γραμμής (με Ισραήλ, Αίγυπτο) η Τουρκία αμφισβητεί την κυπριακή υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ,
• Απορρίπτει κάθε διμερή συμφωνία (π.χ. μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου ή αυτή μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου) με την αναφορά σε συμφωνίες οριοθέτησης «μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων χωρών, που θα λαμβάνει υπόψη τις σχετικές και ειδικές συνθήκες»,
• Επαναφέρει τις γνωστές θέσεις της με τις οποίες δεν αναγνωρίζει την συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ μεταξύ της Κύπρου και της Αιγύπτου (ρηματική διακοίνωση Turkuno DT/4739 του 2004) και παραπέμποντας σε επιστολές του ψευδοκράτους τις οποίες έχει καταθέσει η Τουρκία στον ΟΗΕ (2014), αμφισβητεί το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα της και να πραγματοποιεί έρευνες για υδρογονάνθρακες εντός της ΑΟΖ της,
• Παραπέμπει στην ρηματική διακοίνωση του Μαρτίου του 2013 (No. 2013/14136816/22273) με την οποία η Τουρκία υποστήριζε ότι οι άδειες ερευνών που είχε αναθέσει με απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης στην κρατική εταιρία ΤΡΑΟ (και βρίσκονταν καταφανώς εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας τόσο στο Καστελόριζο όσο και στην Ρόδο), αφορούν περιοχές της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, και απέρριπτε την γνώστη ως “τροπολογία Μανιάτη”, την οποία η Ελλάδα έχει καταθέσει στον ΟΗΕ και σύμφωνα με την οποία για όσο διάστημα δεν υπάρχουν συμφωνίες οριοθέτησης στην περιοχή, η Ελλάδα θα θεωρεί ως εξωτερικό όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας την μέση γραμμή.

     Δεν αποτελούν καθόλου έκπληξη τέτοιες δηλώσεις από την Άγκυρα, η οποία αδιαλείπτως υποστηρίζει τα συμφέροντά της στην Μεσόγειο, αλλά ίσως είναι καιρός να πάρουμε κάποιο μάθημα από αυτά που παραδίδει η Τουρκία και να αρχίσουμε να σεβόμαστε και να υπερασπιζόμαστε κι εμείς τα κυριαρχικά μας δικαιώματα λίγο πιο σθεναρά. Η ανοχή είναι συγκατάθεση και θα γίνουμε μάρτυρες πολλών ακόμα τέτοιων συμβάντων αν δεν αποφασίσουμε σύντομα την υπερασπιστική γραμμή μας. 

ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: Γιολάντα Τσεκούρα