Ok ladies now let’s get in formation…?

Όποιος καλείται να ανταποκριθεί σε μια δημιουργική εργασία, κατά κανόνα θα περάσει περίοδο/-ους, όπου η μούσα του θα τον εγκαταλείψει. Και φυσικά δεν αποτελώ εξαίρεση σε αυτό. Τι κάνω, λοιπόν, όταν συμβαίνει αυτό ? Βάζω λίγη μουσική και προσπαθώ να χαλαρώσω, να ανανεώσω τη σκέψη μου. Έτσι, ένα τέτοιο απόγευμα, αποφάσισα να βάλω κάποιο playlist σε γνωστό music broadcasting site. Ώσπου κάποια στιγμή ένα νέο τραγούδι της “Jenny from the block” (κατά κόσμον J.LO)  υπό τον τίτλο “I ain’t your mama/Δεν είμαι η μητέρα σου” άρχισε να παίζει. «Ώπα» λέω στον εαυτό μου «εδώ είμαστε».

Και επειδή είμαι σίγουρος ότι κάπου με χάσατε να ξεκαθαρίσω τη σκέψη μου. Το τραγούδι αυτό, ήρθε να συμπληρώσει ένα παζλ από κυκλοφορίες θηλυκών μεγαθήριων της μουσικής βιομηχανίας γύρω από την γυναικεία χειραφέτηση. Είναι πολύ πιθανό να μην έχει κάνει κανείς το συσχετισμό αλλά το περιεχόμενο των νεώτερων lead (τουλάχιστον) songs των πιο αναγνωρίσιμων γυναικείων προσωπικοτήτων του καλλιτεχνικού στερεώματος φαίνεται να έχει απομακρυνθεί από την ιδέα του απαγορευμένου έρωτα, ασπαζόμενο έναν χαρακτήρα πιο φεμινιστικό.

Παραδείγματα πολλά: Η Beyoncé πήγε από την απελπισμένη για βέρα “All the single ladies/Όλες οι ελεύθερες κυρίες”, στην δεν-χρειάζομαι-επιβεβαίωση “Flawless/Αψεγάδιαστη” και με το Lemonade, που τόσο συγκλόνισε κριτικούς και κοινό έφθασε να μιλά για την θέση της έγχρωμης γυναίκας στην αμερικανική κοινωνία. Η Lana Del Rey κατάφερε να πετάξει στον John που την χτύπαγε και έμοιαζε με φιλί “heat me and it felt like a kiss”, ότι ποτέ δεν πίστεψε τις βλακείες του “the truth is I never bought into your bullshit”. Τέλος, η L.Gaga αποφάσισε να αφήσει το κακό της ρομάντζο “Bad Romance” και να απευθυνθεί στα θύματα βιασμού.

Φυσικά, η γυναικεία χειραφέτηση ανέκαθεν υπήρξε αγαπημένο θέμα πολλών επιτυχιών. Ίσως, όμως, να είναι η πρώτη φορά που οι κυκλοφορίες συμπίπτουν χρονικά μεταξύ τους, αφορώντας παράλληλα τόσο «μεγάλες μαρκίζες». Πάνω, λοιπόν, σ’αυτήν την  κίνηση θα ήθελα να διατυπώσω ορισμένα σχόλια  και απόψεις,

Επικριτές των συγκεκριμένων κυκλοφοριών, τόσο εκ των έξω όσο και των έσω των φεμινιστικών κόλπων, βιάζονται να επισημάνουν πως η προσέγγιση του ευαίσθητου αυτό θέματος γίνεται για λόγους καθαρά εμπορικούς, γεγονός που φαίνεται από τον λανθασμένη απεικόνιση της όλης ιδέας. Γι αυτούς μια φεμινιστική κίνηση δεν είναι δυνατό να συνοδεύεται από αναφορές, είτε λεκτικές είτε οπτικές, στη γυναικεία φυσιογνωμία καθώς κάτι τέτοιο αυτομάτως μεταφράζεται σε σεξουαλική αντικειμενοποίηση. Παράλληλα, θεωρούν ότι στην πλειοψηφία τους τα τραγούδια αυτά αποτυπώνουν αποχρώσεις του γυναικείου ψυχισμού μάλλον αρνητικές, οι οποίες υποδηλώνουν αδυναμία, πάθος ή και εκδικητικότητα.

Θα μου επιτρέψετε στο σημείο αυτό να εξηγήσω γιατί διαφωνώ με τις τοποθετήσεις αυτές. Σε πρώτη φάση, είναι εξαιρετικά σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε πως η γυναικεία χειραφέτηση δεν μπορεί να γίνει με απόκρυψη των συμβόλων εκείνων που εκφράζουν τη γυναικεία φύση και αποκλειστική οικειοποίηση εκείνων που εκφράζουν την αντρική. Με απλά λόγια, η γυναικεία χειραφέτηση δεν μπορεί να γίνει μόνο με γραβάτες, μανικετόκουμπα και κουστούμια, αλλά και με κραγιόν και τακούνια, καθώς διαφορετικά έχουμε να κάνουμε με στείρο μιμητισμό. Ακόμη, με το να κρίνει κανείς την προβολή της γυναικείας ανατομίας ως αντικειμενοποίηση και όχι ως ανάδειξη μιας προσωπικότητας με πλήρη επίγνωση και κυριαρχία της σεξουαλικότητας της, γίνεται ο ίδιος σεξιστής καθώς κάπου στο μυαλό του έχει ταυτίσει την ενάρετη γυναίκα με τη σεμνοτυφία. Τέλος, πρέπει επιτέλους να σταματήσουμε να συγχέουμε την χειραφέτηση με έναν υποκριτικό συναισθηματικό καθωσπρεπισμό.Το να είσαι ανεξάρτητος, σημαίνει πως είσαι σε θέση να αναγνωρίσεις τα πάσης φύσεως συναισθήματα σου και μάλιστα να έχεις το σθένος να τα εκφράσεις. Και από αυτά δεν μπορούν προφανώς να αποκλειστούν ο θυμός, η ζήλια ακόμη και η μνησικακία. Άλλωστε γιατί να θεωρείται το “He only want me when I'm not there / He better call Becky with the good hair” (στίχος από το Lemonade με υπαινιγμούς μοιχείας) ένδειξη υποβίβασης επιπέδου και όχι το “cause cheating just a thing you do” (John Newman/cheating);

Πιστεύω πως είναι καιρός να σταματήσουμε να απαξιώνουμε φανατικά όποιο εγχείρημα επιδιώκει να φέρει έναν αέρα αλλαγής, μόνο και μόνο επειδή αυτό ίσως να έχει κάποια ψεγάδια. Για μένα η πραγματική κατάκριση πρέπει να έρχεται όταν το εγχείρημα αυτό αποδεικνύεται μια μόδα. Και τι καταδεικνύει τη μόδα ? Ότι έχει χαρακτήρα πρόσκαιρο, κάτι που ελπίζω να μην ισχύει στην περίπτωση της κίνησης που περιγράφηκε παραπάνω.

Επιμέλεια: Παναγιώτης Κροντηράς